Μία αρκετά διαδεδομένη έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγα χρόνια αποκάλυψε ότι το κοινωνικό μας δίκτυο περιορίζεται δραματικά. Για την ακρίβεια, ένας από τους βασικότερους λόγους που αναζητάμε θεραπεία είναι η μοναξιά. Οι New York Times πλέον αναφέρονται στο φαινόμενο ως «η επιδημία της μοναξιάς». Και είναι επίσης αποδεδειγμένο ότι η μοναξιά έχει ισχυρές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένου του πρόωρου θανάτου.
Η θεραπευτική δύναμη των ζώων
Αυτές οι τόσο συχνά αναφερόμενες στατιστικές κρύβουν κάτι σημαντικό: το απλό γεγονός ότι τα ζώα είναι συχνά αυτά που θεραπεύουν τις πληγές της μοναξιάς στην κοινωνία μας. Τα κατοικίδια συχνά λειτουργούν ως σανίδες σωτηρίας – ικανοποιούν όχι μόνο την ανάγκη για παρέα, όχι μόνο την ανάγκη να αγαπηθούμε, αλλά και την ανάγκη μας να αγαπήσουμε.
Τέτοια συναισθήματα είναι πραγματικά και αναγκαία. Οι έρευνες δείχνουν ότι και μόνο η επαφή μέσω του βλέμματος με το κατοικίδιό μας μπορεί να μειώσει τον καρδιακό ρυθμό. Η παρουσία τους και μόνο είναι αρκετή για να μας ηρεμήσει, να μας δώσει ζεστασιά.
Ένα εκπληκτικό παράδειγμα είναι οι σκύλοι συντροφιάς που είναι εκπαιδευμένοι να αναγνωρίζουν μια επερχόμενη κρίση πανικού και βοηθούν τους βετεράνους να παλέψουν με το άγχος. Η θεραπευτική ιππασία κάνει θαύματα με εφήβους και ενήλικες που υποφέρουν από πένθος. Τα ζώα συντροφιά βοηθούν και άτομα με ειδικές ανάγκες.
Η αντίληψή μας για τα ζώα είναι επιστημονικά ανακριβής
Παρά τη επίδραση των ζώων στην ψυχική μας υγεία, συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε φράσεις όπως «μην κάνει σαν ζώο» – σαν τα ζώα να είναι κατά κάποιο τρόπο κάτω από εμάς. Τέτοια γλώσσα όμως είναι επιστημονικά ανακριβής.
Κανένα άλλο ζώο δεν καταστρέφει το περιβάλλον του όπως το κάνουμε εμείς. Αντιθέτως, στη φυσική του κατάσταση, κάθε πλάσμα συνεισφέρει στο οικοσύστημα, διατηρεί την ισορροπία στον πλανήτη. Οπότε η ερώτηση που εγείρεται εδώ είναι η εξής: Συνεχίζουμε να παίρνουμε μέρος στην ανθρώπινη καταστροφή; Ή αρχίζουμε να συμπεριφερόμαστε όπως τα άλλα ζώα και να δημιουργούμε ισορροπία;
Γιατί θεωρούμε ότι τα άλλα ζώα δεν είναι ίσα με εμάς; Και γιατί νομίζουμε ότι είναι καθήκον των ζώων να μας υπηρετούν με κάποιο τρόπο; Ένας λόγος είναι ότι θωρούμε ότι τα ζώα είναι η «βάση». Δεν θα μπορούσαμε να είμαστε περισσότερο λάθος.
Αν εξετάσετε την ψυχολογία των ζώων, θα δείτε ότι δεν επιθυμούν περισσότερα από όσα χρειάζονται, δεν παίρνουν περισσότερα απ’ όσα επίσης χρειάζονται και δεν καταστρέφουν τίποτα από απληστία. Για την ακρίβεια, δεν αντανακλούν τα βασικά μας ένστικτα, αλλά τις καλύτερες ποιότητές μας.
Τα ζώα έχουν μια εξαιρετική ικανότητα να συμπονούν το ένα το άλλο, να θρέφουν το ένα το άλλο. Όσο εμείς θεραπευόμαστε από αυτά, τόσο και εκείνα χρειάζονται τη δική μας συνδρομή για τη θεραπεία τους. Όλα μας τα όμορφα χαρακτηριστικά – συμπόνια, καλοσύνη, αγάπη – υπάρχουν και στα ζώα. Είμαστε εμείς λοιπόν που πρέπει να μάθουμε από αυτά, και όχι το αντίθετο. Θα το κάνουμε;
Emma Seppala, Κέντρο Έρευνας Αλτρουισμού και Συμπόνιας στο Πανεπιστήμιο του Stanford
